آموزش نصب کنتاکتور + کنتاکتور تک فاز با سه فاز متفاوت است؟

در ابتدای این مقاله یاد می گیریم که کنتاکتور به طور خلاصه چیست و سپس به چگونگی نصب آنها در مدل های مختلف می پردازیم، البته این نکته گفتنی است که در این مقاله علاوه بر نصب کنتاکتور مطالب ویژه ای هم قرار دادیم که شما با خواندن این نکات تجربیات کافی را کسب می کنید

کنتاکتورها کلید های الکترومغناطیسی می باشند، که یکی از مهم ترین اجزای مدارات برق صنعتی و قدرت همچون مدارهای قدرت و فرمان را تشکیل می دهند و در ساخت تابلوهای برق بسیار پرکاربرد هستند. کلید الکترومغناطیس، قطع و وصل کننده ی مدارات قدرت می باشد که برای تحریک و انجام کار،از نیروی الکتریکی و مغناطیسی یا خاصیت آهن ربایی بهره می برد.

کلید های مختلف در تجهیزات برق صنعتی، توسط نیروی محرک دستی، مدارات قدرت را قطع و وصل می کنند، در صورتی که کنتاکتور این عمل را توسط نیروی الکتریکی یا همان مدار فرمان انجام می دهد، به عبارت دیگر، کنتاکتور واسطی بین مدار قدرت و فرمان می باشد.

موارد استفاده از کنتاکتورها امروزه در ماشین آالت صنعتی بسیار گسترده می باشد، چه بسا راه اندازی تجهیزات صنعتی و کنترل سیستم های اتوماسیون، بدون کنتاکتور میسر نخواهد بود، بنابراین کنتاکتور یکی از ملزومات اصلی درصنعت به شمار می رود، در واقع یک کلید الکتریکی کنترل شونده است که در مدارات قدرت و کنترل استفاده میشود و شباهت زیادی به رله دارد با این تفاوت که کنتاکتور برای مدارت امپر بالا استفاده میشود و در عوض رله دارای سرعت قطع و وصل کمتری میباشد، کنتاکتورها در اندازه های مختلفی تولید میشوند (از کنتاکتورهای کوچک با قابلیت قطع ۱ آمپر تا کنتاکتورهای بسیار بزرگ با قابلیت قطع و وصل چند کیلو آمپر) که با توجه به نیاز و مشخصات مصرف کننده انتخاب میشوند .

طرز کار کنتاکتور

کنتاکتور دارای دو بخش ثابت و متحرک است. در قسمت ثابت (هسته ثابت) یک عدد سیم پیچ قرار دارد که عموما با حروف A1 و A2 به عنوان ترمینال ورودی شناخته میشوند. با برق دار شدن بوبین (سیم پیچ ) هسته ثابت خاصیت مغناطیسی پیدا کرده و هسته متحرک را جذب خود میکند، در این حالت تیغه های قدرت و فرمان تغییر وضیت میدهند.(تیغه های بسته،باز و تیغه های باز،بسته میشوند.) در این حالت برق ورودی از تیغه های قدرت عبور کرده و به مصرف کننده میرسد. با قطع جریان برق بوبین توسط شاسی استاپ هسته ثابت خاصیت مغناطیسی خود را از دست داده و هسته متحرک توسط فنری که زیر آن تعبیه شده است به حالت اولیه خود بر میگردد،در این حالت جریان برق قطع شده و مصرف کننده خاموش میشود.

قسمت های مختلف یک کنتاکتور

1. محفظه یا قاب
2. پایه
3. قاب سیم پیچ
4. پوشش و حامل کنتاکت ها
5. آهن ربا
6. حلقه نگهدارنده هسته ی آهنی ثابت
7. کنتاکت های ثابت
8. کنتاکت های متحرک
9. پیچ ترمینال
10.  سیم پیچ
11.  فنر
12.  پوشش فوقانی

علامت ها و اعداد روی کنتاکتور

A1،A2 : بوبین کنتاکتور یا قسمت فرمان دهنده سیم پیچ

5L3،3L2،1 : در قسمت بالی کنتاکتور، مشخصه ی سه فاز ورودی می باشد.

6T3، 4T2، 2T1 : در قسمت پایین کنتاکتور، مشخصه ی سه فاز خروجی می باشد.

 NC، NO : نشان دهنده ی کنتاکت های باز و بسته ی فرمان می باشند.

NO : اعداد 3 و 4 در کنتاکتور نشان دهنده ی دو سر کنتاکت باز (NO) می باشند.

NC : اعداد 1 و 2 مشخصه ی کنتاکت بسته(NC)می باشند.

به دلیل اینکه در برخی از مدارات، احتمال استفاده از چندین کنتاکت باز و چندین کنتاکت بسته از کنتاکتور وجود دارد، قبل از اعداد گفته شده در بالا، شماره های دیگری قرار می دهند تا در نقشه های فرمان، بتوان آنها را از یکدیگر متمایز کرد. مانند 14-13 ,24-23 ,34-33 که همگی کنتاکت باز هستند. و شماره های 22-21 ,32-31 ,42-41 مشخصه ی کنتاکت بسته می باشند.

نحوه نصب کنتاکتور

کنتاکتورها در دو مدل تک فاز و سه فاز تولید می شوند و در ادامه نحوه نصب کنتاکتور برای هر دو مدل را شرح میدهیم:

نصب کنتاکتور تک فاز

در ابتدا این نکته را خاطر نشان می کنیم که برای وسایل تک فاز نیز عموما از یک کنتاکتور سه فاز استفاده می شود که سه پیچ ورودی آن بهم متصل شده و سیم ورودی جریان به یکی از پیچ های انشعاب گرفته شده وصل می شود،برای خروجی همین فرایند تکرار خواهد شد،ابتدا فیوز را نصب کنید. در مرحله دوم به یک مدار فرمان برای حفاظت بیشتر از کنتاکتور نیازمندید. برای مدار فرمان می توان از یک کلید ساده فرمان استفاده کرد. بعد از مدار فرمان نیز کنتاکتور قرار می گیرد.

طریقه سیم کشی به این صورت است که سیم فاز از فیوز به کلید فرمان رفته و یک سیم هم از کلید فرمان به کنتاکتور وصل می شود. سیم نول نیز مستقیما از فیوز به کنتاتور متصل خواهد شد. فیوز را وصل کنید و با روشن کردن کلید فرمان جریان برق وارد کنتاکتور و سپس وارد مصرف کننده می شود.

نصب کنتاکتور سه فاز

مراحل نصب کنتاکتور سه فاز نیز تفاوتی با مدل تک فاز ندارد. فقط به جای وصل یک سیم ورودی و خروجی، باید سه سیم در ورودی ها و سه سیم در خروجی ها نصب شود در واقع نصب مدار فرمان نیز به همان روشی که برای کنتاکتور تک فاز گفته شد انجام می شود.

در واقع برای نصب کنتاکتور سه فاز نیز در ابتدا باید سیم های ورودی و خروجی را وصل کنیم، برای این کار کافیست سه سیم که برق ورودی ما است به پیچ های ۵-۳-۱ وصل کنیم و سه رشته سیم دیگر هم از پیچ های ۶-۴-۲ به مصرف کننده سه فاز مان وصل کنیم، مدار فرمان در کنتاکتور های سه فاز و تک فاز در این مدار مانند هم است و تفاوتی ندارد.

کنتاکتور ها نه تنها در برق صنعتی کاربرد دارند بلکه در برق ساختمان نیز کاربرد دارند و می توانیم کل برق ساختمان را روی یک کنتکاتور وصل کنیم و مانند تصاویر باال آن را به کلید فرمان متصل کنیم و این مدل در برق منزل ما نیز استفاده شده و حتی یک محافظ هم به کنتاکتور وصل کرده ایم که اگر نوسانی در برق ایجاد شد بال فاصله محافظ خاموش شود و کنتاکتور که به محافظ وصل است نیز خاموش می شود، در نتیجه کل برق ساختمان به وسیله یک محافظ، در برابر نوسانات برق محافظت می شود. همچنین میتوانید مقاله کنتاکتورچیست و چه کاربرد های دارد مشاهده نمایید

تست سالم بودن کنتاکتورها

برای تست سالم بودن کنتاکتور نیاز به تجهیزات زیر داریم:

1. منبع تغذیه برای تامین ولتاژ نیاز تحریک کنتاکتور
2. مولتی‌متر
3. مقداری سیم

این تست شامل دو مرحله تست بوبین و تست پلاتین‌ها می‌شود که در ادامه شرح می‌دهیم.

تست بوبین کنتاکتور

ابتدا ولتاژ مورد نیاز بوبین (تحریک) کنتاکتور را به آن اعمال کنید، با این‌ کار باید یک‌صدای “کلیک” شنیده شود و تکانی را روی کنتاکتور احساس کنید. بعضی از کنتاکتورها ممکن است نوعی نشانگر مکانیکی داشته باشند، که با تحریک کنتاکتور جابه‌جا شوند. اگر نتیجه این مرحله مطابق انتظار بود، به مرحله بعد می‌رویم. اگر موارد بالا حاصل نشد، احتمالاً بوبین کنتاکتور آسیب‌دیده و نیاز به تعویض آن است.

تست پلاتین‌های کنتاکتور

با استفاده از یک مولتی‌متر دیجیتال یا آنالوگ وضعیت کنتاکت‌ها را بررسی می‌کنیم، برای اینکار مولتی‌متر را در حالت تست اتصال کوتاه (تست بوق) یا تست اهم قرار می‌دهیم.

1. اگر کنتاکتور را با اعمال ولتاژ به بوبین تحریک کردیم، باید با اتصال پراب‌های مولتی‌متر بین L1-T1 و L2-T2 و L3-T3 اتصال کوتاه نشان دهد یا مقدار اهم حدود صفر (بین ۱۰ تا ۵۰) خوانده شود.
2. اگر کنتاکتور تحریک نباشد، باید با اتصال پراب‌های مولتی‌متر بین ترمینال‌های L1-T1 و L2-T2 و L3-T3، مدار اتصال باز یا اهم بینهایت ببینیم.

هر دو تست فوق و برای هر سه ترمینال باید انجام شود. اگر نتایج مطابق آنچه شرح داده شده نبود، یعنی پلاتین مشکل دارد و باید پلاتین‌ها تعویض شود.

نصب مدار فرمان کنتاکتور

کنتاکتور برای شروع به کار نیاز به یک جریان تحریک دارد که این جریان با استفاده از مدار فرمان تامین می‌شود.

برای نصب فرمان، استفاده از شستی ها و کلید‌های فرمان کاربرد داردکه در اینجا به دلیل راحت تر بودن استفاده از کلیدها به توضیح کلید می‌پردازیم.

کلید‌های فرمان دارای دو پیچ هستند که با شماره ۳ و ۴ نام گذاری شده اند برای نصب کلید فرمان یک سیم فاز را از فیوز وارد ورودی ۳ می‌کنیم و یک سیم دیگر از شماره ۴ به بخش A1 وارد می‌کنیم. بر روی کنتاکتور ۲ ترمینال وجود دارد که با علامت A1 و A2 مشخص شده اند، این دو ترمینال سیم های ورودی به بوبین هستند. در انتها سیم نول را به بخش A2 کنتاکتور وارد می‌کنیم.حالا با روشن کردن برق و با به کاربردن کلید فرمان می‌توانیم، فرمان قطع و وصل را به کنتاکتور صادر کنیم وبه این صورت کار خاتمه پیدا خواهد کرد.

علت صدای ویز ویز کنتاکتور

یکی از علت های شایع خرابی کنتاکتور ها، کثیفی کنتاکتهای آن است. همچنین ممکن است به دلیل شل بودن اتصالات قدرت کنتاکتور به مرور خراب شود. در هر دو صورت چه کثیفی کنتاکتها و چه شل بودن اتصالات، اتصال دقیق و کامل کنتاکت ها برقرار نمی شود در نتیجه سطح موثر کافی برای عبور جریان به وجود نمی آید و این باعث گرم شدن و داغ شدن و در نهایت سوختن کنتاکتور می شود.

خرید کنتاکتور

مواردی که در خرید کنتاکتور باید رعایت کرد:

1. ولتاژ تغذیه بوبین
2. جریان کارنامی
3. توان کنتاکتور
4. تجهیزات جانبی

در فروشگاه ولت استار انواع مدل های کنتاکتور موجود می باشد و شما می توانید با اطلاعاتی که به دست اوردید خریدی مطمئن را انجام بدهید. همچنین می توانید با کارشناسان ما در ولت استار در ارتباط باشید تا هرگونه سوال یا مشکلی درباره ی آنها حل شود.